1. چگونه یک مسئول میتواند اهداف و
برنامههای خویش را در جامعه به مرحلهی اجرا در آورد و انتظارات مردم را برآورده
سازد؟ این پرسش، کلیدیترین دغدغه و پرسشی است گریبان مسئولی را که هم منتخب مردم
است و هم به انتخاب و رأی مردم احترام میگذارد، میگیرد. این پرسش برای بسیاری از
افراد که داوری و نظر مردم و ارزشهای دموکراتیک و شاید آبروی خویش را مهم میدانند،
ممکن است به طور جدی - حتی قبل از به قدرت رسیدن –
مطرح باشد. آنان که رأی مردم را به هیچ میانگارند، چنین دغدغههایی ندارند و در
صورت دستیابی به نقشها و مقامهای سیاسی، چنان سرمست بادهی قدرت و دچار
خودشیفتگی میشوند که گویی همهی موانع را میتوان با استفاده از «قدرت» و در صورت
امکان «پول»، از سر راه برداشت و هر برنامهای را به راحتی اجرا کرد. اگر چه کمتر کسی
سهم قدرت و پول یا به عبارتی سرمایهی مادی را در اجرای اهداف نادیده گرفته است
اما جامعهشناسان علاوه بر آن، به عوامل دیگری چون سرمایهی انسانی و به ویژه در
سالهای اخیر به سرمایهی اجتماعی نیز اشاره کردهاند. در مورد نقش سرمایهی مادی
و انسانی در دستیابی به اهداف، تقریباً تردید چندانی وجود ندارد ولی در بارهی
اهمیت سرمایهی اجتماعی و نقش آن در توسعه و تحقق اهداف اجتماعی گفته شده است که
سرمایهی اجتماعی و اعتماد متقابل که اصلیترین شاخص آن است، چرخهای حیات اجتماعی
را روغن میزند، همکاری و تعامل را تسهیل میکند و حتی بهرهگیری از سرمایههای
دیگر را نیز بهتر ممکن میسازد.
2. بیانیهی اقوام، ادیان و مذاهب حسن
روحانی رئیس جمهور منتخب ایران که از سوی ستاد انتخاباتی ایشان در ایام انتخابات
منتشر شد، حاوی نکات جدید و هوشمندانهای است که شاید در گذشته و در تاریخ سیاسی جمهوری
اسلامی بی سابقه بوده است. در حقیقت این بیانیه با وجود تأکید بر مطالبات حداقلی
قومیتها، مرحلهای نوین از سیاستهای قومی در نظام سیاسی ایران را به نمایش میگذارد.
در این نوشتار نمیخواهم در بارهی مفاد آن که از اهمیت بسیاری برخوردارند و به
نوبهی خود بایستی مورد تجزیه و تحلیل فعالان سیاسی و رسانهای قرار گیرند، سخن
بگویم. در واقع مفاد و برنامههای دهگانهی بیانیهی اقوام، ادیان و مذاهب، نکات
اصلی آن بیانیه نیستند، بلکه کاربرد دو واژهی «متعهد و مصمم» که در ابتدای بیانیه
آمدهاند نکات بنیادی آن هستند، به عبارت دیگر «کلید» تحلیل آن بیانیه این دو واژهاند.
3. در بیانیهی اقوام و مذاهب، رئیس
جمهور منتخب به طور شفاف متعهد شده است که به طور جدی تصمیم به تحقق مفاد این
بیانیه خواهد داشت. بدیهی است وفای به عهد هم مبنای شرعی (و اوفوا بالعهد ان
العهد کان مسئولاً (اسراء/ 34)) و هم ماهیت حقوقی دارد و میتوان از این جنبه آن
را بررسی و پیگیر نحوهی اجرای آن شد. علاوه بر این از جنبهی اجتماعی و عمومی نیز
اجرا و ایفای تعهد از اهمیت ویژهای برخوردار است. این اهمیت از آنجا ناشی میشود
که مردمی که به اقوام یا مذاهب و ادیان اقلیت تعلق دارند بخش عمدهای از آنها با
استناد به تعهداتی که در بیانیه آمده است به حسن روحانی، اعتماد و به ایشان رأی
دادهاند. اگر مخالفت با اجرای تعهد به لحاظ حقوقی و شرعی، مخالفت با عدالت تلقی
میشود، از جنبهی اجتماعی نیز عدم پایبندی به تعهدات به شدت منجر به کاهش و
فرسایش سرمایهی اجتماعی میشود، در نتیجه ظرفیت سازماندهی جمعی و داوطلبانه برای
حل مشکلات و مسائل عمومی را مختل میسازد.
بسیاری از کسانی که در زمینهی
سرمایهی اجتماعی تحقیق کردهاند بر این باورند که حکومتها و نظامهای سیاسی میتوانند
سرمایهی اجتماعی را حفظ کنند اما احتمالاً توانایی خلق آن را ندارند. تردیدی نیست
در ایام انتخابات ریاست جمهوری، شور و شوق خاصی در میان آحاد مختلف جامعه به ویژه
در مناطقی که ساکنان آن به نوعی اقلیت محسوب میشوند، ایجاد شد. این شور و شعف
مردم در میزان و نحوهی مشارکت آنها به خوبی به چشم میخورد. آرایی که در استانهایی
چون کردستان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی به صندوقها ریخته شد،
از اعتماد مردم نسبت به نظام سیاسی و صندوقهای رأی حکایت میکند و در این میان به
طرز شگفتانگیزی، جهت و سمت و سوی اعتماد رو به سوی حسن روحانی دارد، کاندیدایی که
با شعار اعتدال و حمایت اصلاحطلبان در صحنه حاضر شده بود. با این اوصاف حال
انتظار میرود که رئیس جمهور منتخب با پایبندی به تعهداتش که حق قانونی و شرعی
مردم است تا هم عادلانه عمل نماید و هم سرمایهی اجتماعیی را که در سالهای گذشته
و بر اثر سیاستهای تبعیضآمیز و نادرست دچار فرسایش جدی شده بود و در ایام
انتخابات مجدداً احیا و خلق شد، حفظ نماید تا تمامی مردم ایران مخصوصاً اقلیتهای
قومی و مذهبی این احساس خوب را داشته باشند که میتوانند در ساختن و توسعهی کشور
سهیم باشند و با اعتماد به نفس و با مشارکت جمعی در جهت حل و فصل معضلات کشور از
یک سو و تحقق اهداف خود از سوی دیگر تلاش نمایند. نکتهی کلیدی در این نوشتار این
است که اگر عنوان حسن روحانی تا روزهای تنفیذ و تحلیف، رئیس جمهور منتخب نامیده میشود،
از فردای آن روزها این عنوان به رئیس جمهور متعهد و مصمم تغییر میکند و انتظار میرود
این عنوان را در طول دوران مسئولیت با افتخار حفظ نماید تا همچنان اعتماد مردم
نسبت به ایشان حفظ شود و با مشارکت فعال خویش در امور جمعی، تحقق برنامههای
عادلانهی دولت را که راه دشوار و پیچیدهای در پیش دارد، ممکن و میسر سازند.
۱ نظر:
چرا نظر من رو تایید نکرده اید؟
ارسال یک نظر